An Choirt

Is í an choirt an clúdach cosanta a bhíonn ar stoc, ar chraobhacha, agus ar ghéaga an chrainn. Síneann an choirt ó dhromchla an chrainn go dtí an caimbiam, an chuid sin den chrann is cúis le fás tánaisteach an chrainn (leathnú, seachas fadú, an chrainn). Tugann an choirt cosaint don chrann in aghaidh damáiste, galracha, lotnaidí, agus adhaimsir.

Is minic a bhíonn pátrúin de lionsacháin ar an gcoirt. Tacaíonn na hoscailtí seo le malartú gáis idir an crann agus an t-aer. Bíonn coirt mhín ar chrainn óga agus éiríonn sí scoilteach nó scamhann sí de réir mar a fhásann an crann amach le haois. Is féidir crainn éagsúla a aithint ó chuma, ó dhath, ó phátrún nó ó uigeacht na coirte.

Feidhmeanna na Coirte

Déantar coirt a dheighilt ina dhá chuid, an fléam taobh istigh agus an choirt sheachtrach ar an thaobh amuigh. Is fíochán beo é an fléam. Tacaíonn sé le haistriú siúcra agus cothaithigh eile ó na duilleoga chuig na fréamhacha agus codanna eile an chrainn. Is féidir crann a mharú má chrioslaítear an fléam (má ghearrtar é timpeall an stoic).

Tá an choirt taobh amuigh—idir an fléam agus dromchla an stoic agus na gcraobhacha—marbh. In ainneoin sin, feidhmíonn an chuid seo den choirt mar líne chosanta in aghaidh damáiste, galracha, lotnaidí, agus adhaimsir. Scoilteann agus scamhann an chuid seo den choirt, mar go ndéantar athnuachan leanúnach uirthi ón taobh istigh.

Lionsacháin

Uaireanta, bíonn pátrúin de spotaí nó bandaí le feiceáil sa gcoirt. Is lionsacháin iad seo agus cabhraíonn siad le gáis a mhalartú idir an crann agus t-aer taobh amuigh. Bíonn na lionsacháin seo an-fheiceálach ar chrainn óga, go háirithe fearnóga óga. Bíonn siad suntasach ar chrainn silíní fiáin agus ar bheitheanna lánfhásta freisin.

Crainn a aithint

Aithnítear crainn éagsúla ó chuma, dath, pátrún agus uigeacht na coirte.

Lionsacháin

Lionsacháin ar fhearnóg Iodálach óg.
Aithnítear crann silíní fiáin mar gheall ar na lionsacháin chothrománacha a bhíonn ar an gcoirt.
Is lionsacháin iad na diamaint dhorcha ar choirt na beith gile.

Coirt Mhín

Bíonn coirt mhín ar an bhfeá, fiú nuair a bhíonn aois mhór ag na crainn.
Bíonn coirt an chuilinn mín.

Coirt Iomaireach

Bíonn iomairí ingearacha ar choirt na darach. Briseann siad go cothrománach.
Déantar pátrún muileatach nuair a ritheann iomairí na fuinseoige trasna ar a chéile.

Coirt a Scamhann

Scamhann coirt na beithe i bpíosaí fada tanaí.
Scamhann coirt phlána Londan i bplátaí beaga – tugann siad leo truailliú na cathrach nuair a thiteann siad den chrann.

Coirt Shnáithíneach agus Spúinseach

Bíonn coirt shnáithíneach ar chufróga, cosúil le cufróg Monterey.
Tá coirt spúinseach na mórghiúise dúdaí tinedhíonach.